Egzotyczny świat: O lemurach słów kilka
Mało które zwierzę jest tak fotogeniczne, jak lemur. Często stają się one bohaterami filmów, w tym kreskówek – kto nie zna króla Juliana? A dokładna nazwa tego zwierzęcia to lemur katta.
Zacznę od tego, czym są lemury. Małpami? Wiewiórami? Kotami? Po trzykroć: NIE. Choć należą do rzędu naczelnych, tak samo jak małpy, są od nich bardziej prymitywne – lemury to małpiatki.
Poza ogrodami zoologicznymi spotkamy tylko w jednym, jedynym miejscu na ziemi – na dzikiej wyspie Madagaskar, leżącej na Oceanie Indyjskim u wschodnich wybrzeży Afryki. Niemal wszystkie żyjące na Madagaskarze zwierzęta są oryginałami – występują wyłącznie na tym skrawku Ziemi. Również wielu roślin nie spotkamy nigdzie indziej: chociażby baobabów, które wyglądają, jakby rosły korzeniami do góry, a ich pnie przypominają wielkie, pękate beczki. Gatunki, które występują tylko w jednym miejscu na świecie, nazywamy endemitami. Na Madagaskarze jest ich bardzo dużo. Można więc stwierdzić, że ewolucja na tej wyspie poszła swoją drogą.
Chlubą lemurów jest długi – dłuższy niż reszta ciała – ogon. Można o nim powiedzieć, że jest puszysty, ale nie tak chwytny, jak ogony małp. Najbardziej znanym gatunkiem spośród lemurów jest wspominany lemur katta, odznaczający się ogonem w czarno-białe pasy. Zawsze jest ich ok. dwadzieścia pięć, przy czym ostatni pas jest czarny. Takim ogonem można pochwalić się przed innymi członkami stada albo otulić, niczym polarowym kocykiem, podczas drzemki. Ogon pomaga również lemurowi utrzymać równowagę w trakcie wykonywania iście akrobatycznych skoków.
A skąd w ogóle nazwa „lemur”? W starożytnym Rzymie lemurami nazywano dusze zmarłych. Kiedy w 1500 r. Portugalczyk Diogo Diaz dopłynął do Madagaskaru i Europejczycy poznali niezwykłą faunę wyspy, osobliwe zwierzęta otrzymały nazwę z rzymskiej mitologii. Rzeczywiście, te małpiatki o wielkich oczach spojrzenie mają trochę niesamowite, a wrzaski wydają nieziemskie… Nazwa „katta” natomiast wzięła się ponoć od zewnętrznego podobieństwa do kota.
Lemury katta są roślinożerne, chociaż zdarza im się zjeść owada lub jaszczurkę. Przysmakiem tych zwierząt są owoce tamaryndowca. I chociaż, tak jak w filmie „Madagaskar”, muszą pilnować się przed drapieżnymi fossami, żyją sobie szczęśliwie na oddzielonej od świata wyspie.
Przemysław Barszcz
***
Tekst ukazał się w „Promyczku” nr 4/2023.
Więcej o czasopiśmie dowiesz się, klikając tutaj: https://pzn.org.pl/wydawanie-czasopism/promyczek/.
Wydawanie czasopism i biuletynu jest współfinansowane ze środków PFRON.
