Polski Związek Niewidomych

Obecnie coraz więcej osób boryka się z kryzysem psychicznym. Wydarzenia w kraju i na świecie również nie sprawiają, że jest łatwiej, a wręcz przeciwnie – pogłębiają problem. Na ratunek może przyjść kosmetologia psychiatryczna. Ale co to tak właściwie jest i o co w tym chodzi?

W 2018 i 2019 r. zrealizowano badanie EZOP II. Przeprowadzono je na grupie 15 tys. Polek i Polaków w różnym wieku. Wynikało z niego, że:

• z myślami samobójczymi kiedykolwiek w życiu zmagało się 1,4% badanych,
• zaburzeń nastroju, depresji, ale też epizodów manii kiedykolwiek w życiu doświadczyło 4,65% osób, a w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed badaniem – 1%,
• z zaburzeniami nerwicowymi, lękami borykało się 16% badanych w życiu, a w ciągu ostatniego roku przed badaniem – 5,5%,
• z kolei jakiekolwiek zaburzenie psychiczne rozpoznano u 26,5% osób w życiu oraz u 8% w ciągu ostatniego roku przed badaniem.

Dane pokazują, że zdrowie psychiczne stanowi istotny problem wśród mieszkańców naszego kraju. Według psychiatry prof. Marka Krzystanka ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego wczesna interwencja jest koniecznością. Co więcej powinna ona być włączona do działań lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, bo to właśnie do nich najpierw trafiają pacjenci doświadczeni pierwszymi objawami nadchodzącego kryzysu psychicznego. Ta wczesna i konieczna prewencja została nazwana przez profesora kosmetologią psychiatryczną. Taki jest też tytuł książki Marka Krzystanka oraz temat konferencji, którą niedawno zorganizowała Polfa Tarchomin.

Królowa medycyny

Według profesora wszystko zaczyna się od psychiatrii i to właśnie ona jest królową medycyny.

– Zadaniem medycyny, nie tylko psychiatrii, powinno być zobaczenie człowieka jako całości. W psychiatrii ważne jest pamiętanie o podstawowej funkcji układu nerwowego, czyli adaptowaniu się do środowiska – mówił. Specjalista podkreślał, że jeżeli dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego, cały organizm zaczyna źle funkcjonować. Mogą to być m.in. zaburzenia układu odpornościowego, krążenia, pokarmowego, które prowadzą do różnego rodzaju chorób.

Recepta na szczęście

Jak znaleźć receptę na szczęście w tym trudnym świecie? Odpowiedź nie jest tak prosta, jak mogłoby się wydawać. Bardzo istotnym aspektem, który podkreślał prof. Marek Krzystanek jest dążenie do zaspokajania swoich potrzeb. Jednak aby tego dokonać, należy je poznać. Można to zrobić np. z pomocą psychologa czy psychiatry.

Ponadto pamiętajmy, że każdy kryzys jest okazją do wprowadzenia zmian. To czas na rachunek sumienia, analizę zmian, tak aby kryzys nas rozwijał.

Profesor zwrócił także uwagę na to, że emocje takie jak złość, smutek czy gniew też są w porządku. – Kulturowo „gonimy” za szczęściem, a to błąd. Wszystkie emocje są dobre i czegoś uczą, coś nam pokazują. Można je porównać do sygnalizacji świetlnej, która daje nam znać, czy zbliżamy się do naszych potrzeb, czy od nich oddalamy. Nie skupiajmy się więc na emocjach, a na tym, co za nimi stoi, czyli na naszych potrzebach – mówił.

Harmonia i piękno

Kosmetologia psychiatryczna to koncepcja, która może pomóc uczynić życie harmonijnym i pięknym. Tym pojęciem profesor chce odświeżyć pewne pojęcia, które są dobrze znane i wprowadzić je do codzienności. Za tym wyrażeniem stoi także wczesna interwencja farmakologiczna, jednakże wprowadzona na krótki czas, tak aby nie doprowadzić do pogłębienia się problemu. Leki mają jedynie przywrócić zdrowie i równowagę psychiczną, ale to człowiek powinien je potem utrzymać. – Nie bójmy się psychotropów. Po grecku to po prostu „lek na układ nerwowy’, ponadto nowe generacje psychotropów minimalizują ryzyko wystąpienia działań niepożądanych – uspokajał profesor. – Leki można traktować jako „kosmetyki psychiatryczne”, stosowane doraźnie w przypadku, np. żałoby czy problemów ze snem, tak aby problem nie pogłębił się i nie rozwinął w chorobę.

Jak dobrze żyć?

A na co warto zwrócić uwagę, jeżeli chcemy zachować dobrostan psychiczny? Istotne są przede wszystkim:

• higiena snu,
• unikanie skrajnych emocji,
• odpoczynek,
• poznanie swoich potrzeb,
• nagradzanie siebie za pracę,
• robienie tylko tego, na co mamy wpływ.

DU/Centrum Komunikacji PZN

Fot. Shutterstock