Polski Związek Niewidomych

Do 30 kwietnia 2023 roku wszyscy podatnicy muszą złożyć zeznanie podatkowe za rok ubiegły. Niezmiennie można skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej.

Zgodnie z ustawą podatkową wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione w roku podatkowym mogą być odliczone od dochodu podatnika będącego osobą niepełnosprawną posiadającą ważne orzeczenie o niepełnosprawności lub podatnika, na którego utrzymaniu są następujące osoby z niepełnosprawnościami: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe – jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty dwunastokrotności renty socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu 2022 roku (16 061,28 złotych).

Do dochodów tych nie zalicza się alimentów na rzecz dzieci oraz zasiłku pielęgnacyjnego, świadczenia uzupełniającego, dodatku energetycznego, dodatku osłonowego, dodatku węglowego oraz dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów. W przypadku, gdy oboje rodzice łożą na utrzymanie niepełnosprawnego dziecka (bez względu na to, czy pozostają w związku małżeńskim czy też nie), każdemu z nich przysługuje prawo do ulgi rehabilitacyjnej w wysokości faktycznie poniesionego przez siebie wydatku. W przypadku wydatków ograniczonych limitem kwotowym każdemu z rodziców przysługuje odrębny (własny) limit.

Bez limitu można odliczyć:

1. Adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (ale tylko takie udogodnienia, które związane są z niepełnosprawnością, a nie zwykłe wykończenie mieszkania czy dostosowanie terenu wokół budynku!).
2. Przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (nie dotyczy zakupu nowego samochodu, który już ma udogodnienia!).
3. Zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych, o których mowa w rozporządzeniu w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie, a także wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, z wyjątkiem pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów i wkładów anatomicznych, których zakup podlega odliczeniu limitowanemu.
4. Zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego.
5. Zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (opracowania medyczne, poradniki, materiały szkoleniowe, w tym audio, dotyczące danego schorzenia i rehabilitacji).
6. Odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym odbywającym się w ośrodku wpisanym na listę Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.
7. Odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne, w tym za zabiegi rehabilitacyjne prowadzone w ramach pobytu dziennego.
8. Odpłatność za pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej.
9. Opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa.
10. Opłacenie tłumacza języka migowego. W tym przypadku należy udokumentować korzystanie z tłumacza.
11. Kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia musi być potwierdzone stosownym dokumentem.
12. Odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
    a) osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego,
    b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż karetka transportu sanitarnego (autobus, taksówka, samochód). Nie można odliczyć kosztów osoby towarzyszącej.
13. Odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
    a) na turnusie rehabilitacyjnym,
    b) w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, rehabilitacji leczniczej, opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
    c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia,
    d) opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, lub zakładzie rehabilitacji leczniczej.

W przypadku odliczeń nielimitowanych odlicza się faktycznie poniesione wydatki, ale muszą być one udokumentowane. Dokument musi zawierać:

• dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego towar lub usługę,
• rodzaj zakupionego towaru lub usługi,
• kwotę zapłaty.

Może to być faktura, rachunek lub umowa. Jeśli zapłacono w walucie obcej, stosuje się średni kurs Narodowego Banku Polskiego z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku.

Uwaga! Nie możemy odliczyć wydatków, które zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo zwrócone w jakiejkolwiek innej formie.

Gdy refundacja była częściowa, odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą dofinansowaną z tych funduszy lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Wszystkie wydatki można sumować.

Odliczenia limitowane (do kwoty 2280 zł):

1. Pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady i wkłady anatomiczne.
2. Opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa. Nie jest wymagana faktura czy umowa, ale odliczyć można tylko zapłatę, a nie np. obiad czy prezent. Nie obejmuje opłacania przewodnika dziecka niewidomego, które nie ukończyło 16 lat, obejmuje osoby mające I lub II grupę inwalidzką.
3. Utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej. Wymagany certyfikat potwierdzający status psa asystującego.
4. Używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia. Inne środki transportu nie są odliczane. Nie ma znaczenia, w jakim celu osoba z niepełnosprawnością skorzystała z samochodu, nie ma ona też obowiązku posiadania prawa jazdy lub faktycznego kierowania pojazdem.

Jeśli samochód stanowi współwłasność osób niepełnosprawnych, to każda z nich może skorzystać z ulgi, nawet wtedy, gdy w dowodzie rejestracyjnym wpisany jest tylko jeden ze współwłaścicieli. Umowa najmu bądź użyczenia nie uprawnia do odliczenia.

Osobie fizycznej przysługuje jeden limit z tytułu odliczenia wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego, nawet jeżeli ma na utrzymaniu jedną, dwie czy więcej osób niepełnosprawnych i sama jest niepełnosprawna.

Każdy z powyższych wydatków można odliczyć osobno.

Odliczenia dotyczące leków

Wydatki na leki możemy odliczyć tylko wtedy, gdy wydatki na nie wyniosą więcej niż 100 zł miesięcznie, a osoba niepełnosprawna posiada zaświadczenie lekarskie, że powinna stosować określone lekarstwa stale lub czasowo. Rozliczamy tylko różnicę, np. jeśli wydamy na leki 350 zł w miesiącu, odejmujemy od tej kwoty 100 zł i od podatku odliczamy 250 zł. Nie można sumować wydatków poniesionych w ciągu kilku miesięcy.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.)

Krzysztof Wiśniewski