Osoba niewidoma, słabowidząca czy ociemniała? Definicje pod lupą
Określeń na dysfunkcję narządu wzroku jest kilka. Osoba może być niewidoma, słabowidząca lub ociemniała. Jak jednak odróżnić od siebie te sformułowania, tak aby nie popełnić błędu, używając ich? Poniżej wyjaśniamy te pojęcia i wskazujemy na istotne różnice.
Definicje dotyczące niepełnosprawności narządu wzroku mogą być związane z kryteriami funkcjonalnymi oraz medycznymi. W tym drugim przypadku podaje się konkretne wytyczne i parametry stosowane w medycynie. Rozporządzenia i akty prawne w Polsce posługują się właśnie tymi kryteriami.
Osoba słabowidząca
Zgodnie z definicją medyczną osoba słabowidząca to taka, której ostrość wzroku jest równa lub większa niż 0,05 a mniejsza niż 0,3 pełnej ostrości lub jej pole widzenia jest ograniczone do 30 stopni. Należy jednak pamiętać, że ostrość jest mierzona w lepszym oku z najlepszą możliwą korekcją. Zatem osobą słabowidzącą może być zarówno ktoś, kto ma znacznie obniżoną ostrość wzroku, jak i osoba, która ma pełną ostrość, ale bardzo małe pole widzenia. Przypomnijmy, że osoba bez dysfunkcji narządu wzroku ma pole widzenia, które wynosi ok. 180 stopni w poziomie i 120 stopni w pionie.
Jeżeli zaś o chodzi o definicję funkcjonalną, osoba słabowidząca to taka, która pomimo szkieł korekcyjnych ma trudności z wykonywaniem czynności dnia codziennego. W niektórych przypadkach może jednak poprawić jakość widzenia, używając np. pomocy optycznych, takich jak lupy czy lunety, albo stosując odpowiednie światło, kontrast czy wielkość czcionki.
Osoba ociemniała
Kolejnym pojęciem jest osoba ociemniała. To ktoś, kto stracił wzrok w wyniku choroby lub urazu mechanicznego po 5. roku życia. Dlaczego przyjęto akurat taką granicę wieku? Ponieważ jest to czas, w którym człowiek pamięta już obrazy wzrokowe i zapamiętuje, jak wyglądają przedmioty wokół niego. Osobą ociemniałą jednak można stać się na każdym etapie swojego życia po tym czasie.
Osoba niewidoma
Osoba niewidoma jest całkowicie lub w znacznym stopniu pozbawiona wzroku. Tym samym nie pobiera w ten sposób informacji ze świata zewnętrznego – polega przede wszystkim na słuchu i dotyku. Nie widzi od urodzenia lub straciła wzrok przed piątym rokiem życia – kiedy nie zdążyła rozwinąć się pamięć wzrokowa.
Są jednak osoby pozbawione wzroku, które potrafią odróżnić dzień od nocy albo zorientować się, gdzie jest zapalone światło w pomieszczeniu. Wtedy mówimy o osobie niewidomej z poczuciem światła.
Według medycznej definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) osoba całkowicie niewidoma to taka, która:
- nie ma poczucia światła,
- jej ostrość wzroku przy maksymalnej korekcji okularowej nie przekracza 0,05,
- jej pole widzenia jest zawężone do maksymalnie 20 stopni.
Zakwalifikowanie osoby z niepełnosprawnością narządu wzroku do którejś z powyższych grup zależy więc od tego, kiedy straciła wzrok albo stopnia przebiegu choroby czy urazu.
Na świecie co najmniej 2 mld osób posiadają uszkodzenia i choroby wzroku. Według WHO w prawie połowie przypadków można było temu zapobiec dzięki odpowiednio wczesnej diagnozie i prawidłowemu leczeniu. Pamiętajmy o tym, by dbać o wzrok. Jednym ze sposobów jest m.in. ochrona przed niebieskim światłem, o której można przeczytać tutaj: https://pzn.org.pl/chron-oczy-przed-niebieskim-swiatlem/.
DU/Centrum Komunikacji PZN
Fot. Shutterstock
