Innowacyjne tyflomapy dla osób niewidomych
Naukowcy opracują nowy rodzaj tyflomap dla osób niewidomych, które pozwolą im poznawać zabytkowe parki i ogrody, a także otrzymywać szczegółowe informacje na temat tych miejsc. Instytut Tyflologiczny PZN również zaangażowany jest w tę inicjatywę.
Naukowcy realizują projekt „Technologia opracowania tyflomap zabytkowych założeń parkowych”. W swych działaniach zamierzają wykorzystać druk 3D do drukowania tyflomap ułatwiających osobom niewidomym i słabowidzącym dostęp do dóbr kultury. Zespołem badawczym kieruje dr hab. inż. Albina Mościcka z Wojskowej Akademii Technicznej.
W ramach projektu naukowcy wypracowują technologię opracowywania tyflomap zabytkowych ogrodów: od koncepcji (dobór zakresu treści, opracowanie systemu znaków, zasad redakcji i generalizacji) poprzez sposób wykonania aż po technikę druku.
− Badamy różne techniki, parametry i materiały w druku 3D − mówi Albina Mościcka. Namacalnym efektem wykorzystania tej technologii będą prototypy tyflomap parków w pięciu różnych stylach, wykonanych według tej technologii.
− Dotychczas zabytkowym parkom i ogrodom nie poświęcano znaczącej uwagi pod kątem ich dostępności dla osób niewidomych, wykraczającej poza możliwość poruszania się i odbierania dostępnymi zmysłami naturalnych wrażeń − tłumaczy dr Emilia Śmiechowska-Petrovskij z Wydziału Nauk Pedagogicznych UKSW w Warszawie, tyflopedagożka, członkini zespołu badawczego.
Dotychczas opracowywane tyflomapy parków to głównie mapy nawigacyjne, umożliwiające poruszanie się po parku, przejście od jednego obiektu do drugiego. Nie pokazują one różnorodności obiektów przyrodniczych i architektonicznych.
− Tymczasem każdy ogród, w zależności od okresu, w którym powstawał, posiada na swoim terenie inne elementy małej architektury i przyrodnicze, bardzo różnie usytuowane. A te właśnie cechy składają się na unikalną kompozycję ogrodu i decydują o jego stylu − wskazuje Albina Mościcka.
Ekspertka tłumaczy, że zadanie jest trudne, bo mapy dla osób niewidomych muszę mieć silnie zgeneralizowaną treść, gdyż jest ona czytana głównie dotykiem.
W skład zespołu projektowego, oprócz geodetów z WAT i tyflopedagożki z UKSW, wchodzi też dr Anna Traut-Seliga, doktor nauk biologicznych w zakresie ekologii, specjalistka w zakresie konserwatorskiej ochrony przyrody z Instytutu Nauk Przyrodniczych Akademii Nauk Stosowanych w Skierniewicach.
W projekcie uczestniczy też Instytut Tyflologiczny PZN, który organizuje sesje badawcze. W efekcie w ciągu najbliższych dwóch lat w sześciu sesjach testowych będzie uczestniczyć 20 osób niewidomych i słabowidzących. Podczas spotkań ocenią one zestawy znaków dotykowych i graficznych dla tyflomap w różnych skalach, a także różne techniki druku tyflomap czy finalne zestawy map wybranych parków.
Projekt „Technologia opracowania tyflomap zabytkowych założeń parkowych” uzyskał nominację do Polskiej Nagrody Inteligentnego Rozwoju 2023 za pionierskie badania naukowe ukierunkowane na poprawę dostępności oferty turystycznej i kulturowej dla osób niewidomych i słabowidzących. Projekt finansowany jest przez NCBR w ramach programu „Rzeczy są dla ludzi”.
Źródło: Nauka w Polsce
