Wcześniejsza emerytura dla pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki

Aktualizacja niniejszego materiału: 25.05.2009 r.

Przepisy przyznające wcześniejszą emeryturę pracownikom opiekującym się dziećmi wymagającymi stałej opieki zostały uchylone z dniem 1 stycznia 1999 r. Jednakże osoby, którym przyznano to świadczenie, zachowały do niego prawo.

Świadczenie to przysługuje matce, która nie mogła lub nie może kontynuować zatrudnienia z powodu stanu zdrowia swojego dziecka, wymagającego – bez względu na wiek – jej stałej opieki oraz pielęgnacji lub pomocy w czynnościach samoobsługowych.

Do uzyskania wcześniejszej emerytury trzeba było spełniać łącznie następujące warunki:

– mieć okres zatrudnienia wynoszący 20 lat;

– sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem, które:

a) zostało zaliczone do I grupy inwalidów, bez względu na przyczynę chorobową inwalidztwa, albo

b) zostało zaliczone do II grupy inwalidów z powodu jednego z poniższych stanów chorobowych (a inwalidztwo dziecka istnieje od urodzenia albo powstało przed ukończeniem 18. roku życia):

– całkowita dysfunkcja kończyn górnych lub dolnych, niedowłady oraz porażenia uniemożliwiające samodzielne poruszanie się i kontrolowanie czynności fizjologicznych,

– umiarkowane, znaczne i głębokie upośledzenie umysłowe, choroby psychiczne, uszkodzenie lub choroba centralnego układu nerwowego uniemożliwiające samodzielność w decyzjach lub czynnościach życia codziennego,

– lekkie upośledzenie umysłowe z towarzyszącymi kalectwami znacznego stopnia w zakresie narządów ruchu, wzroku, słuchu lub innymi przewlekłymi stanami chorobowymi bardzo poważnie upośledzającymi sprawność organizmu,

– inne choroby upośledzające w bardzo poważnym stopniu sprawność organizmu.

W razie śmierci matki albo w innych przypadkach uniemożliwiających jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, jak również w razie pozbawienia matki władzy rodzicielskiej – z prawa do wcześniejszej emerytury, na warunkach określonych powyżej, mógł skorzystać:

– ojciec dziecka, z tym że musi spełniać warunek okresu zatrudnienia wynoszący 25 lat,

– inna osoba, która przyjęła dziecko na wychowanie w ramach rodziny zastępczej albo została ustanowiona jego prawnym opiekunem i wychowuje dziecko.

Uwaga! Istnieje jednak jeszcze możliwość ubiegania się o takie świadczenie. Mogą to zrobić osoby, które udowodnią wskazany powyżej okres zatrudnienia na koniec 1998 r. (20 lat matka, 25 lat ojciec lub opiekun, jeśli matka nie może sprawować tej opieki), a dziecko najpóźniej w chwili uchylenia tych przepisów (na koniec 1998 r.) wymagało oraz nadal wymaga stałej opieki oraz pielęgnacji lub pomocy w czynnościach samoobsługowych, było i nadal jest niepełnosprawne w zakresie wskazanym powyżej.

Warto wiedzieć, że prawo do tej emerytury ulega zawieszeniu lub emerytura ulega zmniejszeniu w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową, albo prowadzenie pozarolniczej działalności.

Za przychód uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

Prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, nie więcej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.

Kwoty 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłasza co kwartał prezes ZUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej “Monitor Polski”.

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz.U. nr 28, poz. 149, z późn. zm.).

2. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353, z późn. zm.).