Polski Związek Niewidomych

Aktualizacja niniejszego materiału: 24.01.2023 r.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie określa limity finansowania wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie ze środków publicznych, wysokość udziału własnego świadczeniobiorcy w tym limicie, a także kryteria przyznawania wyrobów medycznych i okresy ich użytkowania, po upływie których można ponownie starać się o dofinansowanie na ten sam cel.

Poniżej przedstawione zostały wyroby medyczne, które mają istotne znaczenie z punktu widzenia osób z problemami wzrokowymi.

Na wstępie trzeba podkreślić, że zaopatrzenie w wyroby medyczne przysługuje osobom ubezpieczonym, to jest osobom podlegającym ubezpieczeniu zdrowotnemu na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, czyli świadczeniobiorcom.

Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem biała laska przysługuje ubezpieczonym osobom niewidomym oraz niedowidzącym. Zlecenie na zaopatrzenie w białą laskę wydaje lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, a także lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki. Laska przyznawana jest bezpłatnie, o ile jej cena nie przekracza kwoty 100 zł. Jeśli zaś chodzi o okres użytkowania, czyli okres, po upływie którego można ponownie wystąpić o zaopatrzenie w ten wyrób medyczny, to wynosi on 6 miesięcy.

Wśród innych wyrobów medycznych należy wymienić:

1. Soczewka okularowa korekcyjna do bliży:

Kryteria przyznawania to wady wzroku wymagające korekcji, sfera +-6,00 dptr i cylinder do +-2 dptr;

• Lekarzem uprawnionym do wydawania zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia), jeżeli ich cena nie przekracza kwoty 25 zł, natomiast dorośli wnieść muszą wkład własny w wysokości 30%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 25 zł;
• Jeśli chodzi o okres użytkowania, to w odniesieniu do dzieci jest on ustalany według wskazań medycznych, nie może on być jednak krótszy niż 6 miesięcy, natomiast w przypadku osób dorosłych okres użytkowania wynosi 2 lata;

2. Soczewka okularowa korekcyjna do dali:

Kryteria przyznawania to wady wzroku wymagające korekcji, sfera +-6,00 dptr i cylinder do +-2 dptr;

• Lekarzem uprawnionym do wydawania zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia)., jeżeli cena ich zakupu nie przekracza 25 zł, dorośli zobowiązani są do wniesienia wkładu własnego w wysokości 30%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 25 zł;
• Jeśli chodzi o okres użytkowania, to w odniesieniu do dzieci jest on ustalany według wskazań medycznych, nie może on być jednak krótszy niż 6 miesięcy, natomiast wynosi 2 lata w przypadku osób dorosłych;

3. Soczewka okularowa korekcyjna do bliży:

• Jako kryteria przyznawania środków na ten cel ustalono wady wzroku wymagające korekcji, sfera +-6,25 dptr i cylinder od 0,00 dptr; sfera do +-6,00 dptr i cylinder od 2,25 dptr, w tym soczewka z mocą pryzmatyczną;
• Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia)., jeżeli cena ich zakupu nie przekracza 100 zł, dorośli zobowiązani są do wniesienia wkładu własnego w wysokości 10%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 100 zł;
• Okres użytkowania w odniesieniu do dzieci jest ustalany według wskazań medycznych, nie może być jednak krótszy niż 6 miesięcy, a w przypadku dorosłych wynosi 2 lata.

4. Soczewka okularowa korekcyjna do dali:

• Jako kryteria przyznawania środków na ten cel ustalono wady wzroku wymagające korekcji, sfera +-6,25 dptr i cylinder od 0,00 dptr; sfera do +-6,00 dptr i cylinder od 2,25 dptr, w tym soczewka z mocą pryzmatyczną;
• Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia)., jeżeli cena ich zakupu nie przekracza 100 zł, dorośli zobowiązani są do wniesienia wkładu własnego w wysokości 10%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 100 zł;
• Okres użytkowania jest ustalany w przypadku dzieci według wskazań medycznych, nie może być jednak krótszy niż 6 miesięcy, a w odniesieniu do dorosłych wynosi 2 lata.

5. Soczewka kontaktowa twarda, hybrydowa i miniskleralne:

• Kryteria przyznawania to: stożek rogówki, anizometropia powyżej 4 dptr, afakia;
• Lekarzem uprawnionym do wystawiania zlecenia jest lekarz specjalista w dziedzinie okulistyki;
• Wkład własny świadczeniobiorcy wynosi 10%, jeżeli limit ceny zakupu nie przekracza 600 zł;
• Okres użytkowania to 1 rok.

6. Soczewka kontaktowa miękka:

• Kryteria przyznawania to: stożek rogówki, anizometropia powyżej 4 dptr, afakia;
• Lekarzem uprawnionym do wystawiania zlecenia jest lekarz specjalista w dziedzinie okulistyki;
• Wkład własny świadczeniobiorcy wynosi 30%, jeżeli limit ceny zakupu nie przekracza kwoty 150 zł;
• Okres użytkowania to 1 rok.

7. Epiproteza oka:

• Kryteriami przyznania środków publicznych są zmiany wielkości i kształtu gałki ocznej wymagające uzupełnienia epiprotezą;
• Lekarzem uprawnionym do wystawiania zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Limit finansowania ze środków publicznych wynosi 800 zł; wkład własny w limicie finansowania ze środków publicznych nie jest wymagany, co oznacza, że jeśli cena epiprotezy nie przekracza wyżej wskazanej kwoty, nie ma potrzeby wnoszenia własnych środków;
• Okres użytkowania wynosi w przypadku dorosłych 5 lat, dla dzieci (do ukończenia 18 roku życia) okres użytkowania jest ustalany według wskazań medycznych.

8. Proteza oka:

• Kryterium przyznania środków jest brak gałki ocznej;
• Lekarz uprawniony do wystawiania zlecenia to lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Limit finansowania ze środków publicznych wynosi 700 zł, a wkład własny w tym limicie nie jest wymagany, co oznacza, że jeżeli cena protezy nie przekracza wyżej wskazanej kwoty, to nie ma potrzeby wnoszenia swoich środków;
• Okres użytkowania w odniesieniu do dorosłych został ustalony na 5 lat, w odniesieniu do dzieci (do ukończenia 18 roku życia) jest ustalany według wskazań medycznych.

9. Lupa:

• Kryterium przyznania środków na ten cel jest umożliwienie obserwacji jednoocznej lub dwuocznej przedmiotów bliskich i dalekich osobom niedowidzącym przy chorobach siatkówki lub osobom niedowidzącym, gdy ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza Vis 0,3;
• Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Jest ona przyznawana bezpłatnie, o ile limit ceny zakupu nie przekracza 200 zł;
• Okres użytkowania został ustalony na 3 lata.

10. Monookular:

• Kryterium przyznania środków na ten cel jest umożliwienie obserwacji jednoocznej lub dwuocznej przedmiotów bliskich i dalekich osobom niedowidzącym przy chorobach siatkówki lub osobom niedowidzącym, gdy ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza Vis 0,3;
• Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Jest przyznawany bezpłatnie, o ile limit ceny zakupu nie przekracza 400 zł;
• Okres użytkowania został ustalony na 5 lat.

11. Okulary lupowe:

• Kryterium przyznania środków na ten cel jest umożliwienie obserwacji jednoocznej lub dwuocznej przedmiotów bliskich i dalekich osobom niedowidzącym przy chorobach siatkówki lub osobom niedowidzącym, gdy ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza Vis 0,3;
• Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Są one przyznawane bezpłatnie, pod warunkiem, że limit ceny zakupu nie przekracza 400 zł;
• Okres użytkowania został ustalony na 5 lat.

12. Okulary lornetkowe do bliży:

• Kryterium przyznania środków na ten cel jest umożliwienie obserwacji jednoocznej lub dwuocznej przedmiotów bliskich i dalekich osobom niedowidzącym przy chorobach siatkówki lub osobom niedowidzącym, gdy ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza Vis 0,3;
• Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Są one przyznawane bezpłatnie, pod warunkiem, że limit ceny zakupu nie przekracza 400 zł;
• Okres użytkowania został ustalony na 5 lat.

13. Okulary lornetkowe do dali:

• Kryterium przyznania środków na ten cel jest umożliwienie obserwacji jednoocznej lub dwuocznej przedmiotów bliskich i dalekich osobom niedowidzącym przy chorobach siatkówki lub osobom niedowidzącym, gdy ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza Vis 0,3;
• Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
• Są one przyznawane bezpłatnie, pod warunkiem, że limit ceny zakupu nie przekracza 400 zł;
• Okres użytkowania został ustalony na 5 lat.

14. Istotne zmiany dla pacjentów niewidomych chorujących na cukrzycę.

• System monitorowania stężenia glukozy Flash (Flash Glucose Monitoring – FGM FreeStyle Libre) zastępujący monitorowanie glikemii za pomocą glukometru, osoby niewidome chorujące na
  cukrzycę posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności ze względu na dysfunkcję wzroku leczone insuliną. Odpłatność u dorosłych pacjentów wynosi 30%. Czujniki zlecane są raz na miesiąc, maksymalnie do trzech sztuk na miesiąc – 13 sztuk w okresie 6 miesięcy. zatem, Rocznie pacjent będzie mógł otrzymać refundację na 26 sensorów.
• Zlecenia na powyższy cel realizuje lekarz specjalizujący się w następujących dziedzinach: diabetologii, endokrynologii i diabetologii dziecięcej, endokrynologii i pediatrii, kardiologii, endokrynologii, geriatrii, położnictwa i ginekologii, perinatologii, endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości, pediatrii lub chorób wewnętrznych zatrudnionych w poradni lub na oddziale diabetologii oraz lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.
• Z kolei kontynuacja zlecenia możliwa jest przez pielęgniarkę lub położną, zatrudnioną w poradni lub na oddziale diabetologii.

Osoby, które nie ukończyły 26 lat oraz mają ubytek słuchu przekraczający 30 decybeli mają prawo do refundacji zakupu aparatów słuchowych na przewodnictwo powietrzne oraz na przewodnictwo kostne do kwoty 3000 złotych za sztukę. Refundacja przysługuje raz na 3 lata.

W przypadku osób, które ukończyły 26 lat dofinansowanie przysługuje, gdy ubytek słuchu przekracza 40 decybeli. Wysokość wsparcia wynosi do 1500 złotych za sztukę w przypadku aparatów słuchowych na przewodnictwo powietrzne oraz 3000 złotych za jeden aparat na przewodnictwo kostne. Osoby powyżej 26 roku życia wnoszą wkład własny w wysokości 30%. Dofinansowanie przysługuje raz na pięć lat.

W przypadku refundacji urządzeń wspomagających słyszenie dla osób, które nie ukończyły 26 lat, wkład własny wynosi 30%. Dofinansowanie takich urządzeń przysługuje raz na 5 lat.
Zlecenie na aparaty słuchowe mogą wystawić następujący lekarze
posiadający specjalizację w zakresie: otolaryngologii dziecięcej, otorynolaryngologii, otorynolaryngologii dziecięcej, audiologii i foniatrii, audiologii, otolaryngologii i laryngologii

Planując zaopatrzenie się w dany wyrób medyczny, warto sprawdzić, jaka jest jego cena nabycia – czy mieści się w ustalonym limicie finansowania ze środków publicznych. Jeśli cena zakupu przekracza limit, to danego wyrobu nie otrzymamy na powyższych zasadach, tj. bezpłatnie lub za odpłatnością 30% ceny nabycia.

Z Narodowego Funduszu Zdrowia można otrzymać refundację kosztów jedynie do wysokości ustalonego limitu – wszystko ponad limit płaci osoba ubezpieczona zaopatrująca się w wyrób medyczny. O dofinansowanie kwoty nierefundowanej przez NFZ można starać się w powiatowych centrach pomocy rodzinie.

Zlecenie na wyroby medyczne jest automatycznie potwierdzane przez lekarza lub osobę wystawiającą zlecenie w systemie eWUŚ (elektroniczna weryfikacja uprawnień świadczeniobiorcy).
Szczegółowe informacje dotyczące sposobu realizacji zlecenia można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia pod adresem: www.nfz.gov.pl oraz uzyskać telefonicznie w oddziałach wojewódzkich NFZ.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.)
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r., w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz.U. z 2021 r. poz. 704 ze zm.)