Polski Związek Niewidomych

21 marca br. w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym odbyło się seminarium pt. „Nowoczesne narzędzia wspierające osoby z niepełnosprawnością narządu wzroku w środowisku pracy i życia”. Padło wiele nowych pomysłów i rozwiązań ułatwiających funkcjonowanie osób z dysfunkcją narządu wzroku. W wydarzeniu wzięli udział pracownicy z Centrum Komunikacji i Centrum Rehabilitacji Polskiego Związku Niewidomych.

– Przygotowaliśmy dla państwa cztery rozwiązania jako przykłady wsparcia dla osób z dysfunkcjami. Jesteśmy tu, aby wspólnie pochylić się nad nimi. Chcemy, żeby były one we właściwy sposób opracowane i wykorzystane – tymi słowami przywitał uczestników dr hab. inż. Wiktor M. Zawieska, profesor Instytutu, dyrektor CIOP-PIB.

Po przedstawieniu działalności i misji instytutu, przyszedł czas na zaprezentowanie nowoczesnych narzędzi.

Czy można zastąpić białą laskę?

Mgr Grzegorz Szczepański z Zakładu Zagrożeń Wibroakustycznych przedstawił naręczny skaner otoczenia dla osób niewidomych i słabowidzących. – Chcemy, żeby powstało coś, co w pełni zastąpi białą laskę. To było naszą motywacją do podjęcia działań – powiedział.

Urządzenie składa się z dwóch części, podsystemów. Pierwszy – skanujący – w postaci wykonanej z materiału biokompatybilnego obręczy, trzymanej lub dopinanej do ręki, odczytuje informacje o znajdujących się w okolicy przeszkodach za pomocą czujników odległości. Odpowiednie algorytmy przeliczają położenie obiektów względem użytkownika i w sposób bezprzewodowy przesyłają sygnał do drugiego podsystemu – wykonawczego. Ta część w postaci pasa jest wykonana z materiałów pasmanteryjnych i wstawek o działaniu antybakteryjnym. Podsystem ten przekazuje użytkownikowi informacje odczytywane z podsystemu skanującego, wykorzystując zmysł dotyku. W efekcie, przy użyciu silników wibracyjnych, użytkownik odczuwa zestaw bodźców haptycznych, które umożliwią prawidłową interpretację otoczenia i znajdujących się przeszkodach.

– Urządzenie jest w stanie wykryć z odległości pięciu metrów różne obiekty, takie jak np. pojedyncze słupki, kosze na śmieci czy krawężniki – wyjaśnił pracownik zakładu.

Wszyscy zgodnie przyznali, że skaner może być pomocny dla osób słabowidzących. Padła też sugestia, że może on wspierać osoby korzystające z białej laski, ale jej nie zastąpi. Dodatkowo pojawiło się wiele wątpliwości ze strony uczestników spotkania, np. co w sytuacji, gdy osobie niewidomej będącej na ulicy rozładuje się sprzęt albo jak urządzenie będzie działało w tłumie przechodniów. Jak się okazało, wymienić laskę na system to trudne przedsięwzięcie. Jest zatem potrzeba dalszych badań i dopracowania urządzenia w tym kierunku.

Więcej informacji o tej pomocy i jej możliwościach można przeczytać na stronie: NA_2022_Nareczny_skaner_otoczenia_dla_osob_niewidomych_materialy_nformacyjne.pdf (ciop.pl).

Rozpoznawać dźwięki – to prosta sprawa

O aplikacji służącej zapoznawaniu z dźwiękami i rozwijaniu możliwości rozpoznawania kierunku docierania dźwięku przez osoby z niepełnosprawnością narządu wzroku opowiedział dr inż. Rafał Młyński z redakcji International Journal of Occupational Safety and Ergonomics. Jest to narzędzie skierowane z jednej strony do osób, które dopiero co uczą się postrzegać środowisko, z drugiej zaś do użytkowników, którzy chcą poznać nowe pojawiające się dźwięki albo te zmieniające się w otoczeniu.

– Dźwięki zawarte w aplikacji są przygotowane tak, aby w możliwie jak największym stopniu odzwierciedlały sytuację rzeczywistą, tj. obecną w miejscu ich nagrywania. Możliwe jest wyodrębnianie kierunków docierania dźwięku z obszaru wokół słuchacza – wyjaśnił specjalista.

Zapowiedział też, że aplikacja już niedługo będzie dostępna dla każdego. Więcej informacji o tym rozwiązaniu jest dostępnych pod linkiem: Rozwijanie_mozliwosci_percepcji_dzwiekow_dla_osob_z_niepelnosprawnoscia_narzadu_wzroku_2SP04.pdf (ciop.pl).

Kompetencje cyfrowe – kompetencjami przyszłości

Mgr Karolina Pawłowska-Cyprysiak z Zakładu Ergonomii CIOP-PIB przybliżyła słuchaczom tematykę kompetencji cyfrowych dla osób z dysfunkcją narządu wzroku. Ponadto przedstawiła Test Kompetencji Cyfrowych (TKC), tzn. aplikację, która składa się z 42 zadań. – Kompetencje cyfrowe są potrzebne w 80–90% zawodów. Aplikacja jest dla każdego, kto chciałby sprawdzić swoje możliwości. Należy zaznaczyć, że 9 na 10 współczesnych zawodów ich wymaga, a do 2030 r. zapotrzebowanie na nie wzrośnie – powiedziała prezenterka.

Jak zaznaczyła, warto przełamywać bariery; najpierw psychiczne przed korzystaniem z komputera, a następnie społeczne przed zapisem, np. na kursy komputerowe. Zrób pierwszy krok i pobierz aplikację: Test Kompetencji Cyfrowych dla osób z niepełnosprawnością narządu wzroku (ciop.pl).

Obiekty wyczuwalne w powietrzu

O ultradźwiękowej technice haptycznej opowiedział dr inż. Leszek Morzyński z Zakładu Zagrożeń Wibroakustycznych CIOP-PIB: – Ultradźwiękowa technika haptyczna to nowa technika, umożliwiająca tworzenie w powietrzu nad przetwornikiem haptycznym niewidomych obiektów, które mogą być wyczuwalne za pomocą zmysłu dotyku.

W trakcie prezentacji każdy mógł podejść, przetestować urządzenie i poczuć je na własnych rękach. Więcej informacji o narzędziu można przeczytać na stronie: Ultradzwiekowa_technika_haptyczna.pdf (ciop.pl).

Był to owocnie spędzony czas, a także ogromna dawka wiedzy nt. nowoczesnych pomocy.

Tekst i fot. IJ/Centrum Komunikacji PZN