Trendy w leczeniu chorób narządu wzroku
Małoinwazyjna technika chirurgii jaskry, telemedycyna, terapie wykorzystujące komórki macierzyste – takie innowacje obserwujemy obecnie w okulistyce. Podczas I Kongresu Zdrowie Polaków postępom w leczeniu narządów zmysłów poświęcono osobny panel dyskusyjny. O trendach w leczeniu schorzeń narządu wzroku mówili prof. Marek Rękas, krajowy konsultant w dziedzinie okulistyki, kierownik Kliniki Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego, oraz prof. Leonora Bużyńska z Zakładu Bioinżynierii Komórek Macierzystych Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN.
Prof. Rękas przedstawił mikroinwazyjną metodę chirurgii jaskry. Wskazywał, że obecnie przede wszystkim zwraca się uwagę na bezpieczeństwo przeprowadzanego zabiegu. – Obecne trendy idą w kierunku zmniejszenia skuteczności na korzyść bezpieczeństwa, a to daje rozwiązanie w postaci wczesnych interwencji chirurgicznych i w konsekwencji lepsze wyniki leczenia – mówił prof. Rękas. Najmniejsze implanty stosowane obecnie na świecie to tzw. iStenty, które wszczepia się do kanału Schlemma. Takie zabiegi wykonuje także Klinika Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie.
– Inną innowacją są leki z grupy anty-VEGF. Są ważne dlatego, że pozwoliły walczyć z głównymi przyczynami ślepoty w krajach rozwiniętych – i tutaj mówię o AMD oraz cukrzycowym obrzęku plamki. W Polsce organizujemy tego typu leczenie. W tej chwili mamy bardzo dobry wskaźnik dot. postępowania z pacjentami z AMD – dodał prof. Rękas. Podkreślił też rolę telemedycyny. Badanie przy użyciu tej metody (wykorzystującej system Pegasus) ma dwustopniowy charakter. Najpierw wykonywane jest zdjęcie dna oka. Później ocenia je sztuczna inteligencja. Jeżeli wynik jest nieprawidłowy, pacjent musi tego samego dnia zrobić badanie OCT. – Skuteczność takiej metody jest stuprocentowa, właściwie możemy ocenić, czy pacjent ma schorzenie plamki, czy nie – mówił krajowy konsultant w dziedzinie okulistyki.
Na koniec prof. Marek Rękas zwrócił uwagę na rolę komórek macierzystych w procesie odtwarzania powierzchni gałki ocznej. Dodał, że skuteczność tego typu przeszczepów jest dość duża – wynosi 80%. O terapii komórkowej mówiła także prof. Leonora Bużańska. Podkreśliła, że te dają szanse na przywrócenie widzenia pacjentom z niewydolnością komórek macierzystych rąbka rogówki. – Dużo większy problem jest z siatkówką, jej regeneracja jest znacznie trudniejsza. Tutaj też w próbach klinicznych stosuje się różnego rodzaju komórki (…). Przy czym jest bardzo wiele problemów z tego typu eksperymentalnymi próbami medycznymi – obecnie na świecie mamy 19 zarejestrowanych prób klinicznych z komórkami macierzystymi w leczeniu schorzeń siatkówki (…) – mówiła prof. Bużańska.
Trzeba jednak pamiętać o możliwych powikłaniach związanych z terapią komórkową, w tym uszkodzeniu struktur oka, odwarstwieniu siatkówki. Przeszczep komórek macierzystych powinien być wykonany właściwie, ale nie wszystkie placówki przeprowadzające tę procedurę, są do tego przystosowane. Muszą to być ośrodki akredytowane do wykonywania tego typu czynności, o czym warto pamiętać.
