Proste badanie pomoże wykryć osteoporozę
Szacuje się, że 2,1 mln Polaków choruje na to osteoporozę, a leczonych jest jedynie niecałe 5 procent. Większość pacjentów żyje w niewiedzy. Należy to zmienić, dlatego rusza kampania edukacyjna na temat diagnostyki i leczenia tej choroby.
Osteoporoza dotyka 2,1 mln Polaków po 50. roku życia, z czego większość to kobiety. Z szacunkowych danych wynika, że u niemal 1 na 3 kobiety i 1 na 5 mężczyzn po 70. roku życia wystąpi złamanie osteoporotyczne. Rok po złamaniu szyjki kości udowej, 82 proc. pacjentów utraci samodzielność, zaś 20 proc. umrze. By zmienić te statystyki potrzebna jest edukacja społeczeństwa. Właśnie w tym celu powstała Koalicja „Zmierz się z osteoporozą” – by prowadzić działania edukacyjne.
− Choć szacowana liczba osób chorych na osteoporozę w Polsce w 2022 roku, oparta na wskaźnikach epidemiologicznych, wynosi 2,1 mln, to leczonych jest jedynie niecałe 5 procent – mówi prof. Brygida Kwiatkowska, Konsultant Krajowy w dziedzinie reumatologii. – Trudno w to uwierzyć, ale są województwa, w których między 60 a 80 procent chorych z osteoporozą, nie ma postawionego rozpoznania. Dlatego tak ważne są wszelkie działania edukujące, dzięki którym będzie można dotrzeć zarówno do osób narażonych na ryzyko złamań osteoporotycznych, jak i pacjentów, u których takie złamania już wystąpiły, ale nie są oni objęci leczeniem.
Nadmierna kruchość kości
Osteoporoza to postępujący ubytek masy kostnej, który prowadzi do nadmiernej kruchości kości. Początkowo choroba przebiega całkiem bezboleśnie, dlatego bywa nazywana „cichym złodziejem kości”. Brak wyraźnych objawów utrudnia jej wczesne diagnozowanie. Główne czynniki ryzyka osteoporozy to: wiek, płeć i palenie papierosów. Duży wpływ na wystąpienie choroby mają także takie czynniki jak: nadużywanie alkoholu, siedzący tryb życia, niedobór wapnia i witaminy D.
− Najlepszym sposobem na osteoporozę jest zmniejszenie ryzyka jej rozwoju poprzez prawidłowe żywienie, regularną aktywność fizyczną, odstawienie używek – mówi prof. Ewa Marcinowska-Suchowierska, przewodnicząca Zespołu Ekspertów ds. Osteoporozy – Udokumentowano, że dobrze zbilansowana dieta, a zwłaszcza odpowiednia podaż wapnia (Ca) i witaminy D, jest niezbędna do uzyskania i utrzymania optymalnej masy kostnej u osób młodych, a u starszych spowalnia ubytek kości, przez co przyczynia się do zmniejszenia ryzyka złamania.
− W populacji Polski istnieją powszechne niedobory Ca i witaminy D. Oceniono, że dobowa ilość Ca dostarczana z pożywieniem nie przekracza nawet w 50 proc. ilości zalecanej, a niedobór witaminy D występuje u 80−90 proc. naszej populacji. Tak, więc istnieje pilna potrzeba zwiększenia podaży Ca z pożywieniem (najbogatsze źródło Ca to mleko i jego przetwory). A jeśli to niemożliwe, to podaż można zwiększać poprzez suplementację Ca z wykorzystaniem soli wapniowych. W przypadku niedoborów witaminy D u osób młodszych warto stosować rozsądną ekspozycję skóry na słońce w okresie letnim, z okresową (jesienią i wiosną) suplementacją doustną witaminy D. A u osób starszych stałą całoroczną suplementację doustną preparatami witaminy D – dodaje ekspertka.
Złamania mogą być objawem osteoporozy
W Polsce każdego roku dochodzi do ok. 120 tys. złamań kości spowodowanych osteoporozą. Według ekspertów jest to jeden z pierwszych sygnałów świadczących o rozwijającej się chorobie. Takie złamanie nazywa się niskoenergetycznym − w wyniku upadku z wysokości własnego ciała, bywa także, że następuje ono w następstwie kichnięcia, kaszlu, czy podparcia się na nadgarstku.
− Do najczęstszych złamań osteoporotycznych należą złamania kręgów, złamanie bliższego końca kości udowej, kości promieniowej czy kości ramiennej. Szacuje się, że złamania kręgów występują u co czwartej kobiety po 50. roku życia i co drugiej w wieku ponad 85 lat. Każde złamanie osteoporotyczne zwiększa ryzyko kolejnego od dwóch do dziesięciu razy – wskazuje prof. Jarosław Czubak, Konsultant Krajowy w dziedzinie ortopedii i traumatologii narządu ruchu.
Według ekspertów kluczowe w walce z osteoporozą, jest niedopuszczanie do złamań osteoporotycznych, które zwiększają ryzyko zgonu i skracają życie pacjentów.
− Okazuje się, że wystarczy zwykły pomiar wzrostu, który jest najprostszym, wstępnym „badaniem przesiewowym – dodaje prof. Brygida Kwiatkowska. – Ubytek o 4 cm i więcej może świadczyć o powolnych, kompresyjnych złamaniach trzonów kręgowych. Problem w tym, że niewielu lekarzy pyta o wzrost i niewielu pacjentów go mierzy, więc nawet zapytani podają taki, który mieli zmierzony wiele lat temu.
Razem dla zdrowych kości
Kampania „Zmierz się” jest odpowiedzią na niewystarczający poziom wiedzy pacjentów i pilną potrzebę działań zmierzających do poprawy profilaktyki, wczesnego wykrywania i leczenia osteoporozy.
− W ramach kampanii będziemy starali się dotrzeć z prostymi przekazami zarówno do społeczeństwa, jak i środowiska medycznego – mówi Magdalena Kołodziej, prezes zarządu Fundacji MY Pacjenci, inicjatorka kampanii. – Chcemy edukować osoby powyżej 50. roku życia (…) Z drugiej strony chcemy uwrażliwić środowisko medyczne na potrzebę monitorowania czynników ryzyka.
Treści edukacyjne dla pacjentów znajdują się na stronie: https://zmierzsie.pl
Źródło: Materiał kampanii
