Treść artykułu

Rysunek: dwie osoby wrzucają swoje głosy do urny wyborczej

Oddaj swój głos w wyborach

13 października br. wybierzemy posłów i senatorów do parlamentu. Prawo do udziału w wyborach ma każda osoba, która najpóźniej w dniu głosowania ukończyła 18 lat.

Ustawodawca przewidział szereg udogodnień dla osób niepełnosprawnych, z których można skorzystać, by oddać ważny głos. Warto jednak pamiętać o ustawowych terminach.

Głosowanie korespondencyjne

Osoba ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub orzeczeniem równoważnym może głosować korespondencyjnie (tylko na terenie kraju). Zamiar głosowania korespondencyjnego powinien być zgłoszony komisarzowi wyborczemu najpóźniej w 13 dniu przed dniem wyborów (do 30 września br.). Można to zrobić ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Zgłoszenie powinno zawierać nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL, oświadczenie o wpisaniu wyborcy do rejestru wyborców w danej gminie, oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie, a także wskazanie adresu, na który ma być wysłany pakiet wyborczy.

Do zgłoszenia należy dołączyć kopię aktualnego orzeczenia wydanego przez właściwy organ orzekający o ustaleniu stopnia niepełnosprawności. Jeżeli zgłoszenia dokonano ustnie, wyborca musi osobiście przekazać orzeczenie urzędowi gminy. W zgłoszeniu można zażądać też przesłania nakładki w alfabecie Braille’a. Nie później niż siedem dni przed głosowaniem wyborca otrzyma pakiet wyborczy.

W skład pakietu wyborczego wchodzą: koperta zwrotna, karta do głosowania, koperta na kartę do głosowania, oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania, instrukcja głosowania korespondencyjnego i ewentualnie nakładka na kartę do głosowania sporządzona w alfabecie Braille’a — jeżeli wyborca zażądał jej przesłania.

Głosować korespondencyjnie nie mogą osoby niepełnosprawne umieszczone w spisach wyborców w: obwodach głosowania utworzonych w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej, zakładach karnych, aresztach śledczych i domach studenckich, a także wyborcy, którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania.

Głosowanie przez pełnomocnika

Osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, a także wszyscy, którzy najpóźniej w dniu wyborów ukończyli 75 lat, mają prawo do głosowania przez pełnomocnika.

Pełnomocnikiem może być osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie lub inna wskazana, posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania. Pełnomocnictwo sporządza się najpóźniej dziewięć dni przed terminem wyborów (tj. do 4 października). Do wniosku, który składa się na ręce wójta, burmistrza, prezydenta miasta lub innej uprawnionej osoby, należy dołączyć:

  • pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa — wzór zgody został ustalony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji;
  • kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, jeżeli wyborca udzielający pełnomocnictwa w dniu głosowania nie będzie miał ukończonych 75 lat;
  • kopię zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego osobie mającej być pełnomocnikiem, jeżeli osoba ta nie jest ujęta w rejestrze wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa.

Głosowania przez pełnomocnika nie przeprowadza się w obwodach głosowania utworzonych w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej, zakładach karnych, aresztach śledczych i domach studenckich. Pełnomocnictwa do głosowania nie może udzielić osoba, która zgłosiła zamiar głosowania korespondencyjnego.

Głosowanie w dowolnym lokalu wyborczym

Każdy wyborca ma prawo do głosowania w lokalu wyborczym właściwym dla miejsca zamieszkania. Może też głosować w wybranym przez siebie lokalu wyborczym, przystosowanym dla osób niepełnosprawnych. W takiej sytuacji należy złożyć wniosek w urzędzie gminy właściwym dla wybranego obwodu głosowania najpóźniej do 8 października br. Po złożeniu wniosku wyborca zostanie skreślony ze spisu wyborców w obwodzie właściwym dla miejsca stałego zamieszkania.

Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia należy zgłosić w urzędzie gminy, w której uprawiona do głosowania osoba ujęta jest w spisie wyborczym. Można go złożyć najpóźniej do 11 października pisemnie, faksem lub e-mailem. Na tym samym wniosku wyborca z niepełnosprawnością może upoważnić inną osobę do odbioru zaświadczenia. Z chwilą wydania zaświadczenia o prawie do głosowania w innym lokalu osoba jest z urzędu skreślona ze spisu wyborców, w którym była ujęta. W przypadku utraty zaświadczenia o prawie do głosowania w innym lokalu wyborczym nie ma możliwości wydania jego duplikatu.

Warto pamiętać, że wiele gmin organizuje również nieodpłatny dojazd do lokali wyborczych dla osób niepełnosprawnych i starszych w dniu głosowania. Jeśli gmina nie oferuje takiego wsparcia, warto o nie zapytać w organizacjach pozarządowych.

Fot. Unsplash