Kasy fiskalne a niewidomi
Niewidomi przedsiębiorcy prowadząc firmy napotykają wiele przeszkód w obsłudze kas rejestrujących działalność usługowo-handlową. Obsługa bezwzrokowa jest bardzo utrudniona, ponieważ kasy nie posiadają udźwiękowionego menu. Polski Związek Niewidomych skierował pismo do Ministra Finansów z prośbą o zwolnienie osób niewidomych – przedsiębiorców z obowiązku posiadania kas rejestrujących do momentu wypracowania systemu, który byłby dostępny a jednocześnie gwarantował udokumentowanie wszystkich transakcji przeprowadzonych przez niewidomego przedsiębiorcę. Prosiliśmy także o poparcie naszych starań Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Rzecznika Praw Obywatelskich.
Otrzymaliśmy odpowiedź z Ministerstwa Finansów, która jest dosyć zawiła, wymaga uważnego prześledzenia, zamieszczamy ją poniżej:
“Odpowiadając na wystąpienie z dnia 22 stycznia 2015 r. (data wpływu 27 lutego 2015 r.) dotyczące zwolnienia osób niewidomych z obowiązku posiadania kas rejestrujących do momentu wypracowania systemu, który byłby dostępny dla nich, a jednocześnie gwarantowałby udokumentowanie wszystkich transakcji przeprowadzonych przez niewidomego przedsiębiorcę, uprzejmie informuję.
Obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika bezpośrednio z art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.). Zgodnie z powołanym przepisem podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani do ewidencji tej sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jednocześnie w oparciu o delegację wynikającą z art. 111 ust. 8 ww. ustawy Minister Finansów, w drodze rozporządzenia, może zwolnić na czas określony niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 1544), stanowiące wypełnienie tej delegacji, określa zakres zwolnień od ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących na lata 2015-2016. Przedmiotowe rozporządzenie nie przewiduje szczególnych tytułów zwolnieniowych dla sprzedaży dokonywanej przez osoby niewidome. Przedmiotowe rozporządzenie przewiduje zwolnienia o charakterze podmiotowym (w szczególności z tytułu limitu obrotów, czyli zwolnienie do kwoty obrotów w skali roku 20.000 zł), przedmiotowym (katalog tych zwolnień zawiera załącznik do rozporządzenia – podatnicy wykonujący czynności wymienione w tym załączniku, z zastrzeżeniem czynności wymienionych w § 4, korzystają ze zwolnienia do dnia 31 grudnia 2016 r.) oraz podmiotowo – przedmiotowym (ze zwolnienia korzystają podatnicy, u których udział wartości dostaw towarów i świadczonych usług wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia w obrotach z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług jest większy niż 80%). W tym zakresie utrzymano zatem zwolnienia (w szczególności zwolnienie z tytułu limitu obrotów) przewidziane w poprzednio obowiązującym rozporządzeniu.
Jednocześnie jednak kilka ściśle określonych rodzajów usług zostało objęte obligatoryjnym obowiązkiem ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (§ 4 pkt 2 lit. c-j rozporządzenia):
- naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów (w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania) – (por. lit. c rozporządzenia),
- w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów (por. lit. d rozporządzenia),
- w zakresie badań i przeglądów technicznych pojazdów (por. lit. e rozporządzenia),
- w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów (por. lit. f rozporządzenia),
- prawnicze, z wyjątkiem czynności notarialnych (por. lit. g rozporządzenia),
- doradztwa podatkowego (por. lit. h rozporządzenia),
- związane z wyżywieniem (PKWiU 56), wyłącznie
- świadczone przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz
- usługi przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering) – (por. lit. i rozporządzenia),
- fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne (por. lit. j rozporządzenia).
Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że ze względu na zakres usług objętych bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania (i rodzaje usług w nim wymienione) regulacja ta nie powinna bezpośrednio objąć osób niewidomych. W szczególności brak jest przeciwwskazań do korzystania z ogólnych tytułów zwolnieniowych przez osoby niewidome wykonujące usługi masażu (o czym mowa w piśmie Pani Prezes).
Podkreślić należy, że bezwzględny obowiązek ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących wynikający z § 4 pkt 2 lit. f przedmiotowego rozporządzenia dotyczy świadczenia usług w zakresie opieki medycznej (przesłanka przedmiotowa) przez lekarzy i lekarzy dentystów (przesłanka podmiotowa). Brak spełnienia przesłanki podmiotowej (gdy przedmiotowe usługi masażu leczniczego świadczy osoba inna niż lekarz lub lekarz dentysta) oznacza, że stosuje się ogólne zasady dotyczące zwolnień, w szczególności zastosowanie znajdzie zwolnienie z tytułu limitu obrotów.
Jeśli chodzi natomiast o usługi kosmetyczne i kosmetologiczne, których bezwzględny obowiązek ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z § 4 pkt 2 lit. j ww. rozporządzenia, to należy wskazać, że w tym przypadku musi być spełniona przesłanka przedmiotowa.
W mojej ocenie, co do zasady, nie można uznać, że usługi masażu, o których mowa w wystąpieniu mieszczą się w zakresie ww. czynności objętych obligatoryjnym obowiązkiem ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących, kwestie te mogą być jednak ostatecznie wyjaśniane na tle konkretnych stanów faktycznych w formie interpretacji indywidualnych.
Odnosząc się do kwestii możliwości ewentualnego zwolnienia osób niewidomych z obowiązku posiadania kas rejestrujących, pragnę zauważyć, że przedmiotowe rozporządzenie z dnia 4 listopada 2014 r. określa zasady korzystania ze zwolnień z tytułu obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących na 2 lata. Przed upływem tego okresu podjęte będą prace legislacyjne i przeprowadzona zostanie szczegółowa analiza stosowanych rozwiązań, w tym również możliwości zwolnienia osób niewidomych z obowiązku posiadania kas rejestrujących.
W kontekście natomiast kwestii pominięcia Polskiego Związku Niewidomych w ramach konsultacji publicznych uprzejmie informuję, iż projekt ten nie był bezpośrednio kierowany w ramach konsultacji publicznych do Państwa. Jednakże w trakcie procesu legislacyjnego projekt ten był publikowany w BIP RCL oraz był poprzedzony komunikatami medialnymi, co znalazło swoje odzwierciedlenie w licznych uwagach organizacji społecznych i publikacjach medialnych.
Jednocześnie jednak mając na uwadze Państwa zainteresowanie tą kwestią projekty aktów prawnych dotyczących tej tematyki w ramach przyszłych prac legislacyjnych będą również do Państwa kierowane.”
Z poważaniem Jarosław Neneman Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
