Jakie potrzeby mają osoby z niepełnosprawnościami? Raport z badań
Na zlecenie PFRON-u został opublikowany raport z ogólnopolskiego badania potrzeb osób niepełnosprawnych w Polsce. Poprzednie tego rodzaju badanie zostało przeprowadzone w 2017 roku.
Zgodnie z danymi Narodowego Spisu Powszechnego z 2021 r. w Polsce funkcjonuje niemal 5,5 mln osób z niepełnosprawnościami (osoby z prawnym potwierdzeniem niepełnosprawności to blisko 3,5 mln). PFRON chciał poznać ich potrzeby i dlatego zlecił przeprowadzanie badań społecznych. Objęło ono osoby, które posiadają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Przeprowadzono badania ilościowe, w których wzięło udział 1103 osób z niepełnosprawnościami, oraz badania jakościowe (wywiady z respondentami).
Jako kluczowe potrzeby respondenci wskazywali na kwestie w obszarze: rehabilitacji (37,2%), a w dalszej kolejności komunikacji (30,5%), pracy (27,6%), czasu wolnego (26,8%), integracji (26,7%), mieszkalnictwa (25,9%), informacji (21,2%) oraz edukacji (19,6%).
W obszarze rehabilitacji jako najbardziej deficytowe uznano wparcie dokształcania/dalszej nauki wśród osób chorujących psychicznie, przystosowanie sprzętu oraz materiałów edukacyjnych dla osób z niepełnosprawnością narządu wzroku oraz naukę konkretnych umiejętności/wiedzy wśród osób chorujących psychicznie.
Obszar pracy i związane z nim potrzeby identyfikowane były najczęściej w trzech grupach respondentów, tj. osób z niepełnosprawnością fizyczną i ruchu, z niepełnosprawnością narządu wzroku, z niepełnosprawnością narządu słuchu. Jako kluczowe potrzeby w tym obszarze wskazano: znalezienie pracy, dostosowanie warunków pracy i miejsca pracy oraz sprzętu w pracy do potrzeb takich pracowników.
Jako najbardziej niezaspokojone, respondenci uznali znalezienie pracy przez osoby z niepełnosprawnością narządu wzroku oraz osoby chorujące psychicznie, a także dostosowanie miejsca pracy.
Okazuje się również, że kwestie finansowe stanowią jedno z kluczowych wyzwań dla gospodarstw domowych osób z niepełnosprawnościami. W 2024 r. tylko 6,1% ankietowanych gospodarstw domowych stać było na wszystkie wydatki, tj.: żywnościowe, transportowe, odzieżowe, lekarstwa, rozrywkę, kulturę, wypoczynek, edukację, rehabilitację czy prywatne wizyty lekarskie. Wśród ankietowanych osób tylko 15,5% mogło bez problemu oszczędzać, a co czwarty respondent odkładał pieniądze z trudnością. Z ankietowanych danych ilościowych wynika również, że ok. 45% gospodarstw domowych ma zobowiązania kredytowe, z czego 27,5% nie może zachować płynności finansowej − nie starcza na spłatę raty.
Na potrzeby w obszarze integracji wskazywały cztery grupy − osoby z niepełnosprawnością fizyczną i motoryczną, w spektrum autyzmu, z niepełnosprawnością narządu słuchu, a także osoby z niepełnosprawnością narządu wzroku. Wśród kluczowych potrzeb w obszarze integracji ankietowani wskazywali kontakty społeczne. W największym stopniu problem ten dotyczy respondentów chorujących psychicznie.
W przypadku potrzeb z obszaru komunikacji najczęściej deklarowały je osoby z niepełnosprawnością narządu słuchu oraz z niepełnosprawnością narządu wzroku. Wśród nich wskazywane są: czytelne przedstawianie informacji, większy zasób informacji na temat spraw dotyczących osób z niepełnosprawnościami oraz dostępne strony internetowe i posty w mediach społecznościowych.
Ponadto w raporcie wskazano, że aż 41% ankietowanych nie doświadcza osobiście barier w przestrzeni publicznej. Możliwe, że jest to efekt ustawy o dostępności, która obliguje podmioty administracji państwowej i samorządowej do eliminacji barier.
JR/Centrum Komunikacji PZN
Fot. Shutterstock
