Polski Związek Niewidomych

Aktualizacja materiału: sierpień 2015
Od 1 stycznia 2004 r., tj. po wejściu w życie przepisów znowelizowanej ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych dotyczących dofinansowań do wynagrodzeń zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych, pracodawcy uprawnieni do korzystania z tej formy pomocy, a więc:
pracodawcy prowadzący zakład pracy chronionej,
pracodawcy zatrudniający, co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%,
pracodawcy zatrudniający w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy do 25 pracowników mogą ubiegać się o rekompensatę podwyższonych kosztów związanych z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych.
Pracodawcom zatrudniającym w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, co najmniej 25 pracowników i nie osiągającym wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości, co najmniej 6% (a więc zobowiązanym do wpłat na Fundusz na podstawie art.21 ustawy o rehabilitacji), dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych nie przysługuje.
Dofinansowania do wynagrodzeń wypłacane są pracodawcom przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (zwany dalej Funduszem).
Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń przysługuje na osoby niepełnosprawne, które zostały ujęte w ewidencji prowadzonej przez Fundusz, przy czym pracodawca nie może posiadać zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu (przy zaległościach przekraczających 100 zł dofinansowanie zostaje wstrzymane).
Poprzez ewidencję rozumie się ewidencję zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Fundusz, wykorzystując numer PESEL i NIP oraz przekazywane do Funduszu informacje (składane, co miesiąc przez pracodawców, zawierające PESEL i NIP zatrudnionej osoby niepełnosprawnej).
Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń nie przysługuje na osoby niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym oraz lekkim, które mają ustalone prawa do emerytury.
Kwota miesięcznego dofinansowania uzależniona jest od:
wymiaru czasu pracy niepełnosprawnego pracownika (proporcjonalnie do wymiaru czasu jego pracy),
stopnia niepełnosprawności zatrudnionego,
szczególnych schorzeń zatrudnionego.
Kwoty dofinansowania wynoszą:
1. 1800 złotych – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
2. 1125 złotych – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
3. 450 złotych – w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Zatrudniając osoby niewidome pracodawcy mogą uzyskać zwiększone o 600 złotych miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń tych pracowników niż w przypadku osób niepełnosprawnych nie traktowanych w przepisach w sposób szczególny.
Zatem, w przypadku pracowników niewidomych dofinansowanie wynosi:
1. 2400 złotych – wynagrodzenia – w przypadku osób niewidomych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
2. 1725 złotych – w przypadku osób niewidomych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć 90% faktycznie i terminowo poniesionych miesięcznych kosztów płacy, a w przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej 75% tych kosztów.
Przez koszty płac rozumie się wynagrodzenie brutto oraz finansowane przez pracodawcę obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe naliczone od tego wynagrodzenia i obowiązkowe składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego musi zostać przekazane na jego rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej albo na adres zamieszkania tego pracownika, za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczania kwot pieniężnych. Niedopełnienie tego obowiązku grozi utratą wsparcia. Funkcjonujący system wsparcia zatrudnienia osób niepełnosprawnych w formie dofinansowania do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych uznaje koszty płacy ustawy, jako całość i nie ma możliwości wnioskowania o dofinansowanie jedynie do części tych kosztów. Kwota dofinansowania nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego.
Gdy kwota miesięcznego dofinansowania przekracza kwotę miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego u pracodawcy, to:
w przypadku pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej – różnica pomiędzy kwotą miesięcznego dofinansowania a kwotą wynagrodzenia osiąganego przez pracownika przekazywana jest na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, z przeznaczeniem na indywidualny program rehabilitacji pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej,
w przypadku pracodawcy zatrudniającego, co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości, co najmniej 6% oraz pracodawcy zatrudniającego w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników – miesięczne dofinansowanie jest równe wysokości miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi niepełnosprawnemu.
Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części sfinansowanej ze środków publicznych.
Kwota dofinansowania może ulec obniżeniu także w przypadku zatrudnienia jednego pracownika niepełnosprawnego u dwóch lub więcej pracodawców. Jeśli wymiar czasu pracy takiego pracownika przekracza ogółem pełny wymiar czasu pracy, to miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę w wysokości nie przekraczającej kwoty miesięcznego dofinansowania przyznawanego na osobę zatrudnioną w pełnym wymiarze czasu pracy. Dofinansowanie to przyznawane jest w pierwszej kolejności pracodawcy, który pierwszy zatrudnił tę osobę.
Procedura ubiegania się o dofinansowanie:
Pracodawcy ubiegający się o dofinansowanie, przed złożeniem pierwszych dokumentów muszą zarejestrować się w Funduszu, aby otrzymać identyfikator oraz hasło dostępu do systemu informatycznego.
System Obsługi Dofinansowań (SOD) jest systemem odrębnym od istniejącego w Funduszu systemu e-pfron, służącego do przekazywania dokumentów w zakresie obowiązkowych wpłat na Fundusz.
Następnie pracodawca składa Funduszowi:
miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych,
wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dany miesiąc,
informacje o podwyższonych kosztach zatrudniania osób niepełnosprawnych (składa ją też pracodawca wykonujący działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej).
Informacje i wniosek pracodawca przekazuje w formie dokumentu elektronicznego przez teletransmisję danych oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku. Pracodawca może przekazać informację i wniosek również w formie dokumentu pisemnego. Fundusz w terminie 7 dni od otrzymania wniosku przekazuje na rachunek bankowy pracodawcy dofinansowanie w należnej kwocie oraz informuje pracodawcę o sposobie ustalenia tej kwoty. W przypadku, gdy ustalona przez Fundusz kwota dofinansowania jest inna niż kwota dofinansowania wykazana we wniosku pracodawcy, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wysokości dofinansowania, na wniosek pracodawcy złożony w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o ustaleniu wysokości przysługującego dofinansowania do wynagrodzenia. W terminie do 15 lutego roku następnego pracodawca dokonuje rozliczenia miesięcznego dofinansowania za okres roczny.
Rozliczenie pomocy udzielonej na wynagrodzenia osób niepełnosprawnych następuje według wyboru pracodawcy: albo na podstawie podwyższonych kosztów, albo ryczałtu.
Podwyższone koszty wymagają dość żmudnego wykazywania przez pracodawcę, że rzeczywiście poniósł podwyższone koszty zatrudnienia osób niepełnosprawnych, takie jak:
1. Obciążenia wynikające z niższej produktywności osób niepełnosprawnych:
a. zwiększony czas wykonywania czynności pracy przez zatrudnione osoby niepełnosprawne,
b. dodatkowy urlop wypoczynkowy i skrócony czas pracy,
c. zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym,
d. 15-minutowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek
e. zwolnienia od pracy celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli te czynności nie mogą być wykonane poza godzinami pracy
f. zwiększona absencja chorobowa,
g. zwiększone zużycie materiałów i surowców.
2. Koszty zatrudnienia pracowników dotyczące czasu przeznaczonego wyłącznie na pomoc w pracy pracownikowi lub pracownikom niepełnosprawnym
3. Koszty adaptacji pomieszczeń
4. Koszty adaptacji lub nabycia urządzeń przeznaczonych do użytku osób niepełnosprawnych, które są kosztami dodatkowymi względem kosztów, które przedsiębiorca poniósłby, jeżeli zatrudniałby pracowników nie będących osobami niepełnosprawnymi, przez każdy okres, przez który pracownik lub pracownicy niepełnosprawni są w rzeczywistości zatrudniani.
W przypadku pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, zatrudniającego, co najmniej 50% pracowników zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz pracowników psychicznie chorych, z epilepsją i upośledzeniem umysłowym zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności, przez podwyższone koszty zatrudniania osób niepełnosprawnych rozumie się dodatkowo koszty:
budowy, instalacji lub rozbudowy danego zakładu,
administracyjne,
transportowe,
które wynikają z zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Ryczałt, to prostszy sposób rozliczenia pomocy publicznej uzyskiwanej na wynagrodzenia osób niepełnosprawnych. Ryczałt zależy od typu pracodawcy, stopnia niepełnosprawności pracownika i dodatkowo posiadanych przez niego specjalnych schorzeń (upośledzenie umysłowe, choroba psychiczna, epilepsja i brak wzroku).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r., nr 127 poz. 721, ze zm.), art.26 a-c1 ustawy.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, (Dz.U. z 2014 r. poz. 241).