Znaczenie wzroku w życiu człowieka
Wzrok to król zmysłów. Potrafimy go wykorzystywać z premedytacją; patrzeć tak, by oddziaływać na uczucia drugiego człowieka. Powłóczyste spojrzenie znad rzęs to część szkoły uwodzenia; ostry, przeszywający wzrok – znak, że oczekujemy posłuszeństwa. Najczęściej jednak używamy go zupełnie automatycznie, nie zdając sobie sprawy z tego, jak jest nam potrzebny i ile funkcji w naszym życiu pełni.
Jest głównym analizatorem w procesach poznawczych. Zbiera informacje o otoczeniu, pomaga nam poznawać świat i doceniać jego bogactwo. Jako zmysł receptoryczny jest codziennie atakowany przez miliony bodźców, spośród których nasz mózg wybiera te warte zainteresowania. Oczy rejestrują obraz z pewnych odległości, dzięki czemu mamy informacje o wielu obiektach jednocześnie.
Dobry wzrok ułatwia nam odnajdowanie się w przestrzeni i czuwa nad naszym bezpieczeństwem. Stanowi nieocenioną pomoc przy wykonywaniu codziennych czynności, kontroluje ich przebieg i efekt. Ma duże znaczenie w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów z innymi ludźmi. Rejestruje większość komunikatów pozawerbalnych, jak gesty czy mimika twarzy. Małe dzieci patrząc na dorosłych, automatycznie uczą się, naśladując wykonywany grymas czy ułożenie ciała.
Wzrok jest także źródłem wielu przyjemnych doznań. Pozwala cieszyć się pięknem natury, podziwiać dzieła sztuki wizualnej. W dzisiejszym świecie, w którym królują obrazy, piktogramy, wykresy i filmy, zdrowe oczy ułatwiają orientowanie się w życiu kulturalnym i społecznym.
Za pomocą wzroku odbieramy ponad 80% informacji o otaczającym nas świecie. Jego brak możemy jednak przynajmniej w części kompensować za pomocą słuchu, dotyku, węchu, czy smaku, ale są takie informacje o świecie, do których człowiek nie jest w stanie dotrzeć za pomocą innych zmysłów. Nie usłyszy kolorów, nie dotknie ptaka w locie, nie powącha widoku zachodzącego słońca. Osoby niewidome muszą w tym względzie zdać się na drugiego człowieka, lecz jego opis będzie zawsze subiektywny i nie oddający w pełni tego, co widzi.
Barbara Zarzecka
redaktor
Polski Związek Niewidomych
Instytut Tyflologiczny
