Renta socjalna

Aktualizacja niniejszego materiału: 22.04.2013 r.

Prawo do renty socjalnej przysługuje:

1. osobom posiadającym obywatelstwo polskie zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. cudzoziemcom zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego
   Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy albo ochrony uzupełniającej,
3. mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego
   Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin posiadającym prawo pobytu
   lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; – jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1. przed ukończeniem 18 roku życia,
2. w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia,
3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Osobie, która spełnia powyższe warunki, przysługuje:

1. renta socjalna stała – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała.,
2. renta socjalna okresowa – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Renta socjalna okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Renta socjalna wynosi 84 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Od 1 marca 2013 r. kwota niniejszego świadczenia wynosi 698,17 zł

Postępowanie w sprawie przyznania renty socjalnej wszczyna się na podstawie wniosku:

• osoby ubiegającej się o rentę socjalną lub przedstawiciela ustawowego tej osoby,
• innej osoby albo kierownika ośrodka pomocy społecznej, działających za zgodą wyżej wymienionych osób.

Wniosek ten należy kierować do jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się o rentę
socjalną. Jednostka ta wydaje Decyzję w sprawie przyznania renty i wypłaca to świadczenie.

Renta socjalna jest opodatkowana i ubruttowiona, co oznacza, że potrąca się od niej składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Renta socjalna nie przysługuje osobie będącej właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych. Osobie będącej współwłaścicielem nieruchomości rolnej nie przysługuje ta renta, jeśli udział tej osoby przekracza 5 ha przeliczeniowych.

Renta socjalna nie przysługuje także osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia
przedemerytalnego. Jedynym świadczeniem, które można Łączyć z rentą socjalną jest renta rodzinna (chyba że wysokość tej ostatniej przekracza 200% kwoty najniższej
renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy).

Prawo do renty socjalnej zostaje zawieszone za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych.

Przychód taki osiąga się z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (Za taką działalność uważa się zatrudnienie,
służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie działalności gospodarczej).

Zawieszenie prawa do renty socjalnej następuje ponadto w razie osiągania innego przychodu, między innymi: z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych
umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

O osiąganiu przychodu uzasadniającego zawieszenie renty socjalnej uprawniony jest zobowiązany powiadomić organ wypłacający to świadczenie. Powiadomienie następuje
w formie pisemnego oświadczenia. Jeśli zawiadamiamy, że przez dłuższy czas będziemy osiągać przychód wyższy niż 70% przeciętnego wynagrodzenia w miesiącu, to renta zostanie
zawieszona. Po utracie takiego przychodu należy poinformować ZUS, że renta ponownie powinna być nam wypłacana i ZUS rozpocznie jej wypłatę.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. nr 135, poz. 1268 ze zm.).

Aktualizacja z dnia 3.12.2013

Prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody, w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego do celów emerytalnych.

Obecnie kwota przychodu odpowiadająca: * 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wynosi 2556,20 zł.

Renta z tytułu niezdolności do pracy zostaje zawieszona po przekroczeniu kwoty 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, która wynosi 4747,20 zł.

W przypadku przekroczenia kwoty 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – 2556,20 zł, renta z tytułu niezdolności do pracy zostaje zawieszona częściowo. Jest ona pomniejszona o wartość, o jaką nastąpiło przekroczenie.

Powyższe stawki obowiązują od 1 grudnia 2013 r., do 28 lutego 2014 roku.

Podstawa prawna:

Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 listopada 2013 r., w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2013 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent, (M.P. 2013 poz. 960)

Krzysztof Wiśniewski
prawnik w Instytucie Tyflologicznym Polskiego Związku Niewidomych