Polski Związek Niewidomych

Stan prawny na 15.02.2024 r.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie określa limity finansowania wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie ze środków publicznych, wysokość udziału własnego świadczeniobiorcy w tym limicie, a także kryteria przyznawania wyrobów medycznych i okresy ich użytkowania, po upływie których można ponownie starać się o dofinansowanie na ten sam cel.

Poniżej przedstawione zostały wyroby medyczne, które mają istotne znaczenie dla osób z problemami wzrokowymi.

Na wstępie trzeba podkreślić, że zaopatrzenie w wyroby medyczne przysługuje osobom ubezpieczonym, to jest osobom podlegającym ubezpieczeniu zdrowotnemu na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, czyli świadczeniobiorcom.

Ponadto należy zaznaczyć, iż zgodnie z ustawą o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności, poniżej wskazane okresy przyznawania wyrobów medycznych nie dotyczą osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz osób posiadających orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia.

Zatem, wspomniane osoby mogą ubiegać się o wyroby medyczne stosownie do ich potrzeb.

1. Biała laska

Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem ubezpieczonym osobom niewidomym oraz niedowidzącym przysługuje refundacja kosztów zakupu białej laski. Zlecenie na zaopatrzenie w białą laskę może wystawić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarze posiadający specjalizację w następujących dziedzinach: okulistyki, ortopedii i traumatologii, geriatrii, neurochirurgii, reumatologii, medycyny rodzinnej, pediatrii, chorób wewnętrznych, fizjoterapii, chirurgii ogólnej, chirurgii dziecięcej, chirurgii onkologicznej i rehabilitacji.

Omawiane zlecenie mogą wystawić również: fizjoterapeuta, Felczer ubezpieczenia zdrowotnego, lekarz wykonujących świadczenia w ramach opieki paliatywnej i hospicyjnej, realizowane w warunkach domowych, a także Pielęgniarka lub położna.

Wysokość refundacji uzależniona jest od rodzaju białej laski.

• W przypadku zakupu białej Laski orientacyjnej nieskładanej z odblaskami z możliwością wymiany końcówek wysokość wsparcia wynosi 200 złotych.
• Odnośnie laski składanej (minimum 3 części) z odblaskami z możliwością wymiany końcówek limit dofinansowania ustalono na poziomie 250 złotych.
• Wnioskując o refundacje kosztów zakupu laski nieskładanej nie można jednocześnie ubiegać się o dofinansowanie kosztów zakupu laski składanej.
• Osoba niewidoma potrzebująca sygnalizacyjnej białej laski (minimum 5 części) może liczyć na refundację w wysokości 220 złotych.
• Rozporządzenie przewiduje również dofinansowanie do zakupu białej laski odpórczej nieskładanej z odblaskami w kwocie 100 złotych oraz laski podpórczej składanej z odblaskami do kwoty 140 złotych.
• Ubiegając się o refundację kosztów nabycia nieskładanej laski podpórczej nie można jednocześnie wnioskować o dofinansowanie kosztów zakupu podpórczej laski składanej.
• Dofinansowaniem zostały objęte Wymienne końcówki do białej laski orientacyjnej w kwocie 30 złotych, a końcówki obrotowe w kwocie 60 złotych.
• Jeśli zaś chodzi o okres użytkowania, czyli okres, po upływie którego można ponownie wystąpić o zaopatrzenie w ten wyrób medyczny, to wynosi on 6 miesięcy dla wszystkich rodzajów białych lasek oraz dedykowanych końcówek.

2. Soczewki okularowa korekcyjna do bliży:

Wysokość refundacji tej pomocy optycznej uzależniona jest od wady wzroku i kształtuje się w sposób następujący:

1. Wady wzroku wymagające korekcji – sfera +-6,00 dptr i cylinder do +-2 dptr; Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia), jeżeli ich cena nie przekracza kwoty 25 zł, natomiast dorośli wnieść muszą wkład własny w wysokości 30%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 25 zł;
2. Wady wzroku wymagające korekcji, sfera +-6,25 dptr i cylinder od 0,00 dptr; sfera do +-6,00 dptr i cylinder od 2,25 dptr, w tym soczewka z mocą pryzmatyczną;
   • Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia), jeżeli ich cena nie przekracza kwoty 100 zł, natomiast dorośli wnieść muszą wkład własny w wysokości 10%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 100 zł;
3. Wady wzroku wymagające korekcji, sfera od + 10,00 dptr i cylinder od 0,00 dptr, w tym soczewka z mocą pryzmatyczną;
   • Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia), jeżeli ich cena nie przekracza kwoty 350 zł, natomiast dorośli wnieść muszą wkład własny w wysokości 10%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 350 zł;
   • Jeśli chodzi o okres użytkowania, to w odniesieniu do dzieci jest on ustalany według wskazań medycznych, nie może on być jednak krótszy niż 6 miesięcy, natomiast w przypadku osób dorosłych okres użytkowania wynosi 2 lata.
   • Lekarzem uprawnionym do wydawania zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki.

3. Soczewki okularowa korekcyjna do dali:

Wysokość wsparcia uzależniona jest od wady wzroku wymagającej korekcji.

1. Wady wzroku wymagające korekcji, sfera +-6,00 dptr i cylinder do +-2 dptr;
   • Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia)., jeżeli cena ich zakupu nie przekracza 25 zł, dorośli zobowiązani są do wniesienia wkładu własnego w wysokości 30%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 25 zł;
2. wady wzroku wymagające korekcji, sfera +-6,25 dptr i cylinder od 0,00 dptr; sfera do +-6,00 dptr i cylinder od 2,25 dptr, w tym soczewka z mocą pryzmatyczną; Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia)., jeżeli cena ich zakupu nie przekracza 100 zł, dorośli zobowiązani są do wniesienia wkładu własnego w wysokości 10%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 100 zł;
3. Wady wzroku wymagające korekcji, sfera od – 10,00 dptr i cylinder od 0,00 dptr, w tym soczewka z mocą pryzmatyczną Przyznawane są bezpłatnie dzieciom (do ukończenia 18 roku życia)., jeżeli cena ich zakupu nie przekracza 350 zł, dorośli zobowiązani są do wniesienia wkładu własnego w wysokości 10%, jeżeli cena zakupu nie przekracza 350 zł;
   • Okres użytkowania jest ustalany w przypadku dzieci według wskazań medycznych, nie może być jednak krótszy niż 6 miesięcy, a w odniesieniu do dorosłych wynosi 2 lata.
   • Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
4. Soczewka kontaktowa twarda, hybrydowa i miniskleralne:
   • Kryteria przyznawania to: stożek rogówki, anizometropia powyżej 4 dptr, afakia;
   • Lekarzem uprawnionym do wystawiania zlecenia jest lekarz specjalista w dziedzinie okulistyki;
   • Wkład własny świadczeniobiorcy wynosi 10%, jeżeli limit ceny zakupu nie przekracza 600 zł;
   • Okres użytkowania to 1 rok.
5. Soczewka kontaktowa miękka:
   • Kryteria przyznawania to: stożek rogówki, anizometropia powyżej 4 dptr, afakia;
   • Lekarzem uprawnionym do wystawiania zlecenia jest lekarz specjalista w dziedzinie okulistyki;
   • Wkład własny świadczeniobiorcy wynosi 10%, jeżeli limit ceny zakupu nie przekracza kwoty 150 zł;
   • Okres użytkowania to 1 rok.
6. Epiproteza oka:
   • Kryteriami przyznania środków publicznych są zmiany wielkości i kształtu gałki ocznej wymagające uzupełnienia epiprotezą;
   • Lekarzem uprawnionym do wystawiania zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
   • Limit finansowania ze środków publicznych wynosi 800 zł; wkład własny w limicie finansowania ze środków publicznych nie jest wymagany, co oznacza, że jeśli cena epiprotezy nie przekracza wyżej wskazanej kwoty, nie ma potrzeby wnoszenia własnych środków;
   • Okres użytkowania wynosi w przypadku dorosłych 5 lat, dla dzieci (do ukończenia 18 roku życia) okres użytkowania jest ustalany według wskazań medycznych.
7. Proteza oka:
   • Kryterium przyznania środków jest brak gałki ocznej;
     Lekarz uprawniony do wystawiania zlecenia to lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;

   • Limit finansowania ze środków publicznych wynosi 700 zł, a wkład własny w tym limicie nie jest wymagany, co oznacza, że jeżeli cena protezy nie przekracza wyżej wskazanej kwoty, to nie ma potrzeby wnoszenia swoich środków;
   • Okres użytkowania w odniesieniu do dorosłych został ustalony na 5 lat, w odniesieniu do dzieci (do ukończenia 18 roku życia) jest ustalany według wskazań medycznych.
8. Lupa:
   • Kryterium przyznania środków na ten cel jest umożliwienie obserwacji jednoocznej lub dwuocznej przedmiotów bliskich i dalekich osobom niedowidzącym przy chorobach siatkówki lub osobom niedowidzącym, gdy ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza Vis 0,3;
   • Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
   • Jest ona przyznawana bezpłatnie, o ile limit ceny zakupu nie przekracza 200 zł;
   • Okres użytkowania został ustalony na 3 lata.
9. Monookular:
   • Kryterium przyznania środków na ten cel jest umożliwienie obserwacji jednoocznej lub dwuocznej przedmiotów bliskich i dalekich osobom niedowidzącym przy chorobach siatkówki lub osobom niedowidzącym, gdy ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza Vis 0,3;
   • Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
   • Jest przyznawany bezpłatnie, o ile limit ceny zakupu nie przekracza 400 zł;
   • Okres użytkowania został ustalony na 5 lat.
10. Okulary lupowe:
    • Kryterium przyznania środków na ten cel jest umożliwienie obserwacji jednoocznej lub dwuocznej przedmiotów bliskich i dalekich osobom niedowidzącym przy chorobach siatkówki lub osobom niedowidzącym, gdy ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza Vis 0,3;
    • Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
    • Są one przyznawane bezpłatnie, pod warunkiem, że limit ceny zakupu nie przekracza 400 zł;
    • Okres użytkowania został ustalony na 5 lat.
11. Okulary lornetkowe do bliży lub do dali:
    • Kryterium przyznania środków na ten cel jest umożliwienie obserwacji jednoocznej lub dwuocznej przedmiotów bliskich i dalekich osobom niedowidzącym przy chorobach siatkówki lub osobom niedowidzącym, gdy ostrość wzroku po korekcji w lepszym oku nie przekracza Vis 0,3;
    • Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki;
    • Są one przyznawane bezpłatnie, pod warunkiem, że limit ceny zakupu nie przekracza 400 zł;
    • Okres użytkowania został ustalony na 5 lat.
12. Filtr medyczny krawędziowy powyżej 400 nm
    • Kryteria przyznawania to: achromatopsja, albinizm, aniridia i zwyrodnienie plamki żółtej w postaci wysiękowej.
    • Lekarzem uprawnionym do wystawienia zlecenia jest lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki.
    • Wkład własny świadczeniobiorcy wynosi 10%, jeżeli limit ceny zakupu nie przekracza kwoty 100 zł za sztukę. W ramach refundacji można nabyć do 2 sztuk produktu.
    • Okres użytkowania został ustalony na 3 lata.
13. Wyroby medyczne dla pacjentów niewidomych chorujących na cukrzycę.

System monitorowania stężenia glukozy Flash (Flash Glucose Monitoring – FGM FreeStyle Libre) zastępujący monitorowanie glikemii za pomocą glukometru, osoby niewidome posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności ze względu na dysfunkcję wzroku z cukrzycą typu 1 albo 3 albo z innymi typami cukrzycy wymagający insulinoterapii lub z hiperinsulinizmem wrodzonym, albo glikogenozą.

Odpłatność wynosi 20%, a maksymalny limit ustalono na poziomie 255 złotych za sztukę. Czujniki zlecane są raz na miesiąc, maksymalnie do trzech sztuk na miesiąc – 13 sztuk w okresie 6 miesięcy. zatem, Rocznie pacjent będzie mógł otrzymać refundację na 26 sensorów.

• Zlecenia na powyższy cel realizuje lekarz specjalizujący się w następujących dziedzinach: okulistyki, diabetologii, endokrynologii i diabetologii dziecięcej, endokrynologii i pediatrii, kardiologii, endokrynologii, geriatrii, położnictwa i ginekologii, perinatologii, endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości, pediatrii lub chorób wewnętrznych zatrudnionych w poradni lub na oddziale diabetologii oraz lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.
• Z kolei kontynuacja zlecenia możliwa jest przez pielęgniarkę lub położną, zatrudnioną w poradni lub na oddziale diabetologii.
14. Wsparcie dla osób niesłyszących

    Osoby, które nie ukończyły 26 lat oraz mają ubytek słuchu przekraczający 30 decybeli mają prawo do refundacji zakupu aparatów słuchowych na przewodnictwo powietrzne oraz na przewodnictwo kostne do kwoty 3000 złotych za sztukę. Refundacja przysługuje raz na 3 lata.

    W przypadku osób, które ukończyły 26 lat dofinansowanie przysługuje, gdy ubytek słuchu przekracza 40 decybeli. Wysokość wsparcia wynosi do 1500 złotych za sztukę w przypadku
    aparatów słuchowych na przewodnictwo powietrzne oraz 3000 złotych za jeden aparat na przewodnictwo kostne. Osoby powyżej 26 roku życia wnoszą wkład własny w wysokości 30%.

    Dofinansowanie przysługuje raz na pięć lat.

    W przypadku refundacji urządzeń wspomagających słyszenie dla osób, które nie ukończyły 26 lat, wkład własny wynosi 30%. Dofinansowanie takich urządzeń przysługuje raz na 5 lat.

    Zlecenie na aparaty słuchowe mogą wystawić następujący lekarze
    posiadający specjalizację w zakresie: otolaryngologii dziecięcej, otorynolaryngologii, otorynolaryngologii dziecięcej, audiologii i foniatrii, audiologii, otolaryngologii i laryngologii

    Rozporządzenie obejmuje również refundację kosztów zakupu wkładek usznych do aparatów słuchowych. W przypadku pacjentów do ukończenia 26 roku życia dofinansowanie wynosi do 60 złotych za sztukę zgodnie z zaleceniem lekarza.

    Pacjenci, którzy ukończyli 26 lat mogą liczyć na dofinansowanie w kwocie 50 złotych za sztukę raz na 5 lat.

    Planując zaopatrzenie się w dany wyrób medyczny, warto sprawdzić, jaka jest jego cena nabycia – czy mieści się w ustalonym limicie finansowania ze środków publicznych. Jeśli cena zakupu przekracza limit, to danego wyrobu nie otrzymamy na powyższych zasadach, tj. bezpłatnie lub za odpłatnością 30% ceny nabycia.
    Z Narodowego Funduszu Zdrowia można otrzymać refundację kosztów jedynie do wysokości ustalonego limitu – wszystko ponad limit płaci osoba ubezpieczona zaopatrująca się w wyrób medyczny. O dofinansowanie kwoty nierefundowanej przez NFZ można starać się w powiatowych centrach pomocy rodzinie.

    Zlecenie na wyroby medyczne jest automatycznie potwierdzane przez lekarza lub osobę wystawiającą zlecenie w systemie „eWUŚ” (elektroniczna weryfikacja uprawnień świadczeniobiorcy).

    Szczegółowe informacje dotyczące sposobu realizacji zlecenia można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia pod adresem: www.nfz.gov.pl oraz uzyskać telefonicznie w oddziałach wojewódzkich NFZ.

    Podstawa prawna:

    • Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 146 ze zm.)
    • Ustawa z dnia 9 maja 2018 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2018 r. poz. 932),
    • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r., w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz.U. z 2023 r. poz. 823 ze zm.)