Polski Związek Niewidomych

28 marca 2019 r. na posiedzeniu senackiej Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej dyskutowano o rzeczywistym dostępie osób z różnymi niepełnosprawnościami do udziału w wyborach – o wielu istniejących barierach i potrzebie sukcesywnego ich usuwania.

Senator Jarosław Duda, przewodniczący Komisji, mówił, że pełny udział wszystkich obywateli w wyborach ma znaczenie fundamentalne, tym bardziej, że zbliżają się wybory do Parlamentu Europejskiego, następnie jesienią do Sejmu i Senatu, a w przyszłym roku prezydenckie. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich od lat sprawdza, z jakimi barierami spotykają się osoby z niepełnosprawnością podczas wyborów. Dr Adam Bodnar, omawiając raport dotyczący dostępności lokali wyborczych (https://www.rpo.gov.pl/pl/content/niedostosowani-do-wyborow-raport-rpo), wymienił m.in. takie przeszkody, jak: pozbawienie prawa do głosowania osób ubezwłasnowolnionych, niedostępne lokale wyborcze, problem z dostępem do informacji. Kontrola RPO wykazała, że w 78% lokali wyborczych były uchybienia różnego rodzaju, ale odnotowano też pewną poprawę w stosunku do ubiegłych lat.

Poseł do Parlamentu Europejskiego Marek Plura zwrócił uwagę, że nastąpiła zmiana w rozumieniu znaczenia praw wyborczych dla poszanowania praw człowieka i obywatelskich. Krzysztof Pater z Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego przedstawił raport (https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k9/agenda/wydarzenia/2019/190328/eesc-2017-00587-00-01-ri-tra-pl.docx) o rozwiązaniach oraz zmianach, które mają miejsce w największych krajach europejskich. Z dokumentu wynika, że w 16 państwach UE około 800 tys. osób pozbawionych jest możliwości głosowania z powodu niepełnosprawności, również intelektualnej. Wiele lokali jest niedostępnych ze względu na brak rozwiązań organizacyjnych i bariery techniczne. Zdaniem polityka, raport może być początkiem procesu wywierania presji na Parlament Europejski w celu opracowania dyrektywy określającej standardy uczestnictwa w wyborach dla osób z niepełnosprawnościami.

Prezes ZG PZN Anna Woźniak-Szymańska omówiła standardy dostępnego głosowania w odniesieniu do potrzeb osób niewidomych i niedowidzących i podkreśliła, jak ważne są nakładki brajlowskie do głosowania dla osób z dysfunkcją wzroku.

Poseł Sławomir Piechota wyraził przekonanie, że należy jak najszybciej przywrócić w pełni głosowanie korespondencyjne, uchylić pozbawienie praw wyborczych osób ubezwłasnowolnionych, komisje wyborcze umieszczać wyłącznie w lokalach dostępnych dla wszystkich oraz zapewnić informację wyborczą dostępną dla wszystkich, w tym osób głuchych, niewidomych i z niepełnosprawnością intelektualną. To konkretne i osiągalne cele na następną kadencję.

Senator Jarosław Duda, podsumował najważniejsze zalecenia wypracowane podczas posiedzenia Komisji: wagę reformy instytucji pełnomocnictwa, konieczność zapewnienia dostępności wszystkich lokali wyborczych, a nie tylko 50%, podjęcie prac w kierunku przyjęcia przez Parlament Europejski standardów procesu wyborczego, zapewnienie dostępności nakładek Braille’a w każdym lokalu wyborczym, przywrócenie w pełni głosowania korespondencyjnego, zorganizowanie spotkania z nowym przewodniczącym Państwowej Komisji Wyborczej, przeprowadzenie szkolenia dla członków komisji wyborczych na temat stworzenia odpowiednich warunków dla osób z niepełnosprawnościami, zapewnienie dowozu takich osób do lokali wyborczych oraz upowszechnienie odpowiednich informacji dotyczących wyborów.